CASTELLANOS
DE CASTILLA
Rosalía
de Castro, “Cantares gallegos”, 1863
Castellanos
de Castilla,
tratade ben ós galegos;
cando van, van como
rosas;
cando vén, vén como negros.
Cando
foi, iba sorrindo,
cando ven, viña morrendo;
a luciña dos
meus ollos,
o amantiño do meu peito
Aquel
máis que neve branco,
aquel de dozuras cheo,
aquel por quen eu
vivía
e sen quen vivir non quero.
Foi a Castilla por pan
e
saramagos lle deron;
déronlle fel por bebida.
peniñas por
alimento.
Déronlle,
en fin, canto amargo
ten a vida no seu seo…
¡Casteláns,
casteláns,
tendes corazón de fero!
¡Ai!,
no meu corazonciño
xa non pode haber contento,
que está de
dolor ferido,
que está de loito cuberto.
Morreu
aquel que eu quería
e para min non hai consolo:
so hai para
min, Castilla,
a mala lei que che teño.
Permita
Deus, casteláns,
casteláns que aborrezo,
que antes os galegos
morran
que ir a pedirvos sustento.
Pois
tan mal corazón tendes,
secos fillos do deserto,
que se amargo
pan vos gañan,
dádesllo envolto en venero.
Aló
van, malpocadiños,
todos de esperanzas cheos,
e volven, ¡ai!,
sen ventura
cun caudal de desprezos.
Van
probes e tornan probes,
van sans e tornan enfermos,
que anque
eles son como rosas,
tratádelos como negros.
¡Casteláns
de Castela,
tendes corazón de aceiro,
alma coma as penas
dura,
e sen entrañas o peito!
En
tros de palla sentados,
sen fundamentos, soberbios,
pensas que
os nosos filliños
para servirvos naceron.
E
nunca tan torpe idea,
tan criminal pensamento
coubo en máis
fatuas cabezas
ni en máis fatuos sentimentos.
Que
Castela e Casteláns,
todos nun montón, a eito,
non valen o
que unha herbiña
destes nosos campos frescos.
Só
pezoñosas charcas
detidas no ardente solo
tes, Castela, que
humedezan
eses teus labios sedentos.
Que
o mar deixoute esquecida
e lonxe de ti correron
as brandas
augas que traen
de plantas sen sementeiros.
Nin
árbores que dean sombra,
nin sombra que preste alento…
Chaira
e sempre chaira,
deserto e sempre deserto…
Esto
che tocou, coitada,
por herdanza no universo,
¡miserable
fanfurriñeira!,
triste herdanza foi por certo.
En
verdade non hai, Castela,
nada coma ti tan feo,
que aínda
mellor que Castela
valera dicir inferno.
¿Por
que aló fuches, meu ben?
¡Nunca tal houberas feito!
¡Trocar
campiños floridos
por tristes campos sen rego!
¡Trocar
tan claras fontiñas,
ríos tan murmuradores
por seco polbo que
nunca
mollan as bágoas do ceo!
Mais,
¡ai!, de onda min te fuches
sen dó do meu sentimento,
e aló
a vida che quitaron ,
aló a mortiña che deron.
Morriches,
meu queridiño,
e para min non hai consolo,
que onde antes te
vía, agora,
xa solo unta tomba vexo.
Triste
como a mesma noite,
farto de dolor o peito,
pídolle a Deus que
me mate,
porque xa vivir non quero.
Mais
en tanto non me mata,
casteláns que aborrezo,
hei, para
vergonza,
heivos de cantar xemendo:
¡Casteláns
de Castela,
tratade ben ós galegos:
cando van, van como
rosas;
cando vén, vén como negros!
Nacho
Fontaiñas Cendó